Varak Nedir?

Varak adıyla bildiğimiz ürün, literatürde genellikle sıcak baskı folyosu olarak geçmektedir. Biz bu yazımızda ağırlıklı olarak tekstil baskıcılığında kullanılan ve piyasada kısaca varak olarak adlandırılan üründen bahsedeceğiz.

Tekstildeki kullanım şekliyle varak, taşıyıcı bir filmden oluşan ve üzerindeki düz renk ya da motifli (desenli) kaplamanın tutkal, ısı ve basınç yardımıyla kumaş üzerine aktarılarak çeşitli albenisi yüksek efektler alınmasını sağlayan bir üründür.

İlk patentli varak ürününü 24 Temmuz 1892 tarihinde Dr. Ernest Oeser 23 karat altın tozu ya da bronz ( bakır ve çinko) tozuna istenen efektleri elde etmek üzere boya ilave ederek imal etmiştir. Taşıyıcı olarak da o dönem için glasin adı verilen suya dayanıklı bir kağıt kullanılmıştır. Bundan dolayı zaman zaman bu ürün varak kağıdı olarak da adlandırılmaktadır.

Fakat bu varaklar zamanla yerlerini, gerçek altın tozunun getirdiği yüksek maliyetlerden dolayı kendilerinden 8-10 kat daha ucuza mal olan alüminyum metalize varak ürünlerine bırakmışlardır.

Günümüzde tekstil baskıcılığında varak; metalik düz renk varak, pigment düz renk varak, metalik multicolor ( çok renkli ) motifli (desenli) varak, pigment mulitcolor motifli (desenli) varak, hologram varak, rainbow varak, sedefli varak olmak üzere çeşitli tiplere ayrılmaktadır. Ayrıca bu varaklar mat varak, yarı mat varak ve parlak varak olmak üzere üç ayrı parlaklıkta üretilmektedirler. Varak baskıcılığının yapıldığı yıllar boyunca en popüler olanlar her zaman altın varak ve gümüş varak olmuş olup günümüzde de aynı popülerliklerini devam ettirmektedirler.

Kısaca varak ürününü oluşturan unsurları aşağıda ele almaya çalışacağız:

Taşıyıcı Film: Temelde  kağıt, selüloz, polipropilen, asetat, polietilen  ve polyester olmak üzere 6 tip taşıyıcı film kullanılmaktadır. Bunların kalınlıkları 12 ile 50 mikron arasında değişmekte olup günümüzde en popüler olan 12 mikron kalınlıktaki polyester filmlerdir.

Ayırıcı Kaplama: Çeşitli vakslardan oluşan bu kaplama taşıyıcı film üzerindeki ilk kaplama katman olup ısıyla beraber yumuşayarak taşıyıcı film üzerindeki toplam kaplamanın filmden kolayca sökülerek kumaşa geçişinde etkili olan katmandır. Bu katmanın çok sert ya da çok yumuşak olması varak kalitesi üzerinde olumsuzluk yaratacak en önemli etkenler olup bunun optimum sertlikte olması istenir. Sert olduğunda kumaş üzerinden kolay ayrılmayarak keleşlikler yaratabileceği gibi ayrılma esnasında varak filminin parçalanmasına da yol açabilmektedir. Yumuşak olması ise desen kenarlarında çapaklanma yaparak desenin kontürlerini bozacağı gibi bu çapaklar toz halinde varaktan dökülerek kumaşı kirletebilir.

Renk Kaplaması: Bu kaplama varak taşıyıcı filmi üzerindeki ikinci kaplamadır ve varak rengini yani kumaşa basılan kısmın rengini veren katmandır.

Metalizasyon Kaplaması: Özel vakum alüminyumlama makinalarında yüksek ısıyla alüminyumun gaz haline geçirilerek yüzeye kaplanması prosesidir. Bu kaplama bir önceki kaplamada kaplanan rengin metalik olarak parlamasını sağlamaktadır. Pigment varak olarak adlandırdığımız metalize parlaklık istenmeyen varak türlerinde bu kaplama yapılmamaktadır.

Örtücü Tutkal Kaplaması: Bu varak ürünündeki son kaplama olup varağın kalitesine etki eden en önemli kaplamalardan biridir. Bu son kaplama, varak filmi üzerindeki tüm kaplamayı sökerek kumaşın üzerine aktarmakla vazifelidir. Tabi ki bunu kumaş üzerine basılan varak tutkalı ile bağlanarak yapmaktadır. Bu kaplamanın yıkama ve sürtme haslıklarına katkısı büyüktür. Bazı kalitesiz varak üreten üreticiler bu son kaplamayı uygulamayarak daha ucuz varak üreterek piyasaya sürmektedirler bundan dolayı bu varakların yıkama ve sürtme haslıkları düşük çıkmaktadır.